IndonesiÃ« – Pagina 3

Nuts!

(22/01/08) Dag 6 in IndonesiÃ« – de namiddag

Van de koffie naar de cashewnoten in Rowa, Ngada. Mijn grenzeloze eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik geen idee had hoe een cashew noot eruit ziet. Geef maar toe dat u er ook geen idee van heeft. Dus vooruit met die volksverheffing:

De cashewnoot groeit aan de cashewnotenboom, om maar iets te zeggen. Wanneer de noot rijp is, valt ze gewoon naar beneden, hetgeen een welkome besparing op ladders oplevert. Let niet op het roodgekleurde gedeelte, want dat is het onbruikbare stuk. Die uitstulping onder het “vruchtvlees” vormt de ware noot.

Zie ik daar mondjes openvallen van zuivere consternatie? Of wordt het hier al saai?

Zeer wel. Onze gastheren en -vrouwen waren de leden van een cashew nut coÃ¶peratieve die een 300-tal boeren van 35 boerengroepen in de regio overvleugelt. Emanuel Lado is de leider van een van die boerengroepen die niet alleen telen, maar ook aan verwerking doen. Lees: de noot kraken, de vrucht eruit peuteren en ze (luchtdicht) verpakken.

De capaciteit is nog beperkt tot 120 kilogram per maand, maar voor dat gedeelte krijgen ze wel zes keer de prijs van het onverwerkte goedje. ’t Is vooral het leerproces rond marketing dat erachter zit dat belangrijk is om nieuwe afzet te vinden via lokale opkopers.

De laatste tijd is er veel werk verzet om de productie te laten certifiÃ«ren. Voor afnemers is dat een garantie op kwaliteit, maar het is niettemin een zware procedure. Het verwerkingsproces is op dit moment al gelabeld samen met een groot deel van de boomgaarden.

Emanuel nam ons na de koffie (met cashew noten als versnapering, uiteraard) nog mee naar de boomgaard waar hij niet gespeend van enige fierheid zijn bomen toonde. Ik heb mijn compagnon Anton het niet aangedaan om de hele uitleg die Emanuel deed over het teelproces te laten vertalen. Dat we hier te doen hadden met een gepassioneerd man, was mij inmiddels duidelijk.

En zo hadden wij weer een schare boeiende mensen gesproken op deze gezegende dag die ons ook nu alleen maar zonneschijn bracht. Dat mag enige verwondering wekken, aangezien het volle regenseizoen was/is. Driewerf hozanna!

Meer foto’s: overzicht – slideshow

Polletiek

(22/01/08) Dag 6 in IndonesiÃ« – de voormiddag

Moest het geen digitaal exemplaar zijn, mijn horloge zou kwart voor zes aangeven bij het ontwaken. Dat is de voorbije dagen en de dagen die volgen het normale uur van opstaan. Thuis zou die praktijk mij slecht gezind stemmen, maar hier glij ik de bedstee uit met de souplesse van een springtouw. Het effect van zonlicht, zegt de pseudopsycholoog in mij.

In een een restaurantje in Bajawa (1200 meter boven de zeespiegel) nuttigen we het ontbijt in het gezelschap van Yosafat Koli, leider van Lapmas, een organisatie die studie- en lobbywerk verricht. Hij licht een case toe, die na een slopend proces van verschillende jaren eindelijk tot een (goed) einde komt.

De clou van de zaak is dat in 1992 het toenmalige regime nogal uit het niets besliste om een bosrijk gebied van een kleine 5000 ha tot beschermd gebied uit te roepen. Leuk, maar spijtig voor die 15.000 mensen die in dat gebied leefden van landbouw. No pasarÃ¡n, zegden ze daar en het verzet was geboren. Lapmas hielp om de acties te structureren, om een advocacyplan uit te zetten en het in de praktijk te brengen.

De relatie met het bestuur verliep nogal woelig. Soms waren de officials bereid tot onderhandelen, maar niet veel later lieten ze dan weer mensen oppakken of zelfs huizen platbranden. Subtiliteit en diplomatie is niet iedereen gegeven.

Toch werd er stap voor stap vooruitgang geboekt door een taskforce met vertegenwoordigers van het ministerie van landbouw en bosbeheer, de ngo’s en de bewoners. Na vijftien jaar ligt er een wetsvoorstel dat rond deze tijd gestemd zou moeten worden met een definitieve oplossing die de eigendomsrechten van de bewoners veilig stelt, maar ook oog heeft voor ecologische belangen.

De proef op de som nemend bezochten we nog een van de bedreigde dorpjes in de buurt waar koffieboeren de dienst uitmaken. Het zal niet verbazen dat ze daar pas gerust zullen zijn als de wet echt gestemd is, want hun vertrouwen in de overheid is niet ongeschonden.

Voor het duurzaam beheer van het bos hebben ze trouwens zelf een oplossing uitgewerkt. Aan de ingang van het dorp staat een bord met een kaart waar de beschermde gebieden aangeduid staan. In de buurt van waterbronnen moet iedereen bijvoorbeeld wegblijven op straffe van boete.

Even opmerkelijk was hun uitleg over hun koffiecoÃ¶peratieve. Een vergelijkbaar verhaal met dat van Arus, maar hier staan ze al veel verder op het vlak van verwerking (betere machines). Met nieuwe teelttechnieken werd ook de productie in geen acht jaar nagenoeg verdubbeld en behaalden ze de kwaliteitsnormen voor export. TrÃ¨s straf…

Meer foto’s: overzicht – slideshow

Tearjerken in de bergen

(21/01/08) Dag 5 in IndonesiÃ«, het vervolg

Mijn sympathieke reisgezel Anton en ik verlieten Arus tegen de middag, samen met Josep, de stuurman en kapitein van het gewield gevaarte dat ons door het onvlakke landschap voer. Spijt dat we maar een paar uur konden blijven, want er was nog veel meer te zien en te doen (en te eten). Maar de tocht was nog lang. Bestemming: Ngada.

Niet dat we een fabuleus aantal kilometers te vreten hadden, doch met ontelbare haarspeldbochten bergop en bergaf is de verhouding afstand-tijd vergelijkbaar met die van onze ochtendspits.

Het zicht onderweg was gelukkig van een ander allooi dan dat van de gemiddelde middenberm. Rijstvelden op kilometers diepe (of hoge, ’t is maar hoe je dat bekijkt) hellingen, bergen en (inactieve) vulkanen. Het heeft geen zin om kreten van verwondering te slaken terwijl je het allemaal gadeslaat, want dat zou een asociaal hyperventilerend gehinnik opleveren. Klik vooral eens op bovenstaande foto om dit landschap tot zijn schermvullende recht te laten komen. EÃ©n ding weze duidelijk: veel treinen zullen er op dit eiland nooit rijden. Liften zouden meer succes kennen.

Een chauffeur die de streek en de weg kent, is hier een plus. Met Josep zaten wij op navigatief vlak gelukkig als heipalen gebeiteld. De hoofdweg was in zijn globaliteit dan wel betrekkelijk verhard te noemen, onderweg doken her en der toch enkele onderbrekingen in het wegdek op. Geen paniek echter, want de balkjes om deze wegbreuken te overbruggen, zaten in de prijs inbegrepen.

Zo hobbelden wij uren verder. Ter vermaak trapte Josep zijn geÃ¯ntegreerd entertainment system op gang bestaande uit drie cassettes vol amoureuze gezangen. Door het sleet op de tapes werden deze tearjerkers nog aangescherpt met een treffend vibrato.

Jealous guy, I Can’t Live (If Living Is Without You), Wonderful tonight, When a man loves a woman,… Inderdaad, het soort toondichterij waarmee men in ons taalgebied volumes heeft vol geperst onder de noemer Knuffelrock.

Maar ach, op dat moment verzachte het allemaal het reumaverwekkende geschok. En in combinatie met die landschappen… Daar word ik nu eens zo week als een oester van. Hier wat extra visueel plezier.

Koffie slurpen in Arus

(21/01/08) Dag 5 in IndonesiÃ« (maar voor de chronologische volledigheid ook de avond van dag 4)

Na de rijst de koffie. Van Munting bollen we naar Ruteng. Daar worden we ontvangen door drie heren van Delsos en AYO Indonesia: Tarsih, Adam en HubertÃ©. Hun organisaties zijn gespecialiseerd in koffie en de marketing daarvan.

In Ruteng stoppen we even bij het hotel waar we ons te slapen zullen leggen. Er is een bed, een schrijftafel in staat van ontbinding en een stoel. Of nee, ik vergeet nog de coax-kabel die uit de wand groeit ter aanbieding van de optionele sateliettelevisie. De matras op het bed wordt beschermd door een kraaknette overtrek met zonvergeelde bloemen. Het bijhorende deken heeft dan weer een rood-wit motief waarvan de vrolijk makende werking nog bewezen moet worden.

Goed, qua gezellige inkleding scoort een brug over de E-40 wellicht hoger, maar de propere berglucht compenseert dat ruimschoots. Voor een warme douche moet je de overtocht trouwens ook niet maken. Er is water uit de kraan, zij het enkel koud, want we zitten op meer dan 1000 meter boven de zeespiegel. Ook een douchespuit is voorzien, maar het eerste water moet er nog uitkomen. Dat zal trouwens een constante worden op Flores: overal zijn douches, maar ze werken toevallig niet op het moment dat ik er onder wil staan. Niet dat ik mij stoor natuurlijk. Zich wassen met de waterpan is bijzonder waterefficiÃ«nt en snel. Enkel zonde van de geboorde gaten om die douchekraan te installeren.

Tarsih, Adam en HubertÃ© nemen ons mee naar een restaurant in het centrum van Ruteng, een Chinees restaurant. Zoals alle Chinese restaurants ter wereld, staat er hier van alle lekkers op de kaart, behalve datgene wat Chinezen doorgaans door hun slokdarm geleiden. De uitbater is een vriend van Tarsih, die ons meteen zijn speciale eetruimte ter beschikking stelt. “Only for holy people”, balt de kok zijn kennis van het Engels. In the Holy Room eten we onder een ChÃ©-poster met onderschrift “der letzte revolutionar”. Als den Duits het zegt, zal het wel waar zijn.

De maaltijd zelf was uitermate smakelijk. Afgezien van de rijst, heb ik geen idee wat er op mijn bord lag, maar het was iets vlezig met groenten, voorafgegaan door een vissoep. Een banaantje bij wijze van copieus dessert gleed naar binnen alsof het in snot gedrenkte paling betrof en de Bintang pilsner toonde zich smeerolie voor een geslaagde vertering. Nnnnice.

’s Anderdaags vertrekken we richting Arus, waar we een koffieplantage bezoeken. Het interessante lag hem in het feit dat ze veel meer doen dan koffie verbouwen binnen de structuur van een coÃ¶peratieve onderneming, maar dat ze ook marketing-achtige initiatieven nemen om hun koffie te positioneren op de markt. Smaakgewijs is hun koffie waarlijk een voltreffer. In tegenstelling tot de andere plaatsen die we bezochten kieperen ze er ook geen overdosis suiker in, maar drinken ze hem gewoon zwart. I like.

De leider van de lokale boerengroep is een indrukwekkende tiep: Donatus Matur. Heeft zijn ganse leven vooral in de toeristische sector gewerkt, om te eindigen bij de VN op Oost-Timor. Toen de keet daar in ’99 ontplofte tijdens de onafhankelijkheidsstrijd, verloor hij drie collega’s en ging hij terug in Arus wonen. Nu leidt hij daar dus de boerengroep. Daarover schreef ik al een stuk voor de Vredeseilandensite, veel ga ik er hier dus niet aan toevoegen.

Feit is dat je dergelijke mensen moet ondersteuning bieden, maar verder vooral moet laten doen. Toen we Arus verlieten, kregen we nog koffie mee als souvenir. Donatus gaf ook zijn GSM-nummer voor het geval dat ik nog eens in de buurt ben. Ik kan in deze niks beloven, maar wie weet…

Meer foto’s: Overzicht – Slideshow

Dit delen:

Dit delen:

Dit delen:

Dit delen: